بررسی شدت زمین‌لرزه‌ها در خاور ایران
  •   آرشیو : نسخه پاییز و زمستان 1400
  •   کد پذیرش : 1267
  •   موضوع : سایر شاخه ها
  • نویسنده/گان : | مجید نعمتی، معصومه عابدی، رضا حسن‌زاده
  •   زبان : فارسی
  •   نوع مقاله : پژوهشی
  •   چکیده مقاله به فارسی : این پژوهش به بررسی شدت زمین‌لرزه‌ها و معرفی گستره‌های پرخطر برپایه شدت زمین‌لرزه‌ درخاور ایران پرداخته است. گستره بررسی شده میان طول‌های جغرافیایی شرقی 54 تا 63 درجه و عرض‌های جغرافیایی شمالی 25 تا 34 درجه جای داشته که این گستره، استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان را دربر می‌گیرد. نخست، ویژگی‌های زمین‌لرزه‌شناسی و گسل‌های اصلی این گستره‌های بررسی شدند. سپس، زمین‌لرزه‌های تاریخی و دوره دستگاهی روی داده در گستره، ارزیابی شده و هم‌چنین، برای 11 زمین‌لرزه‌ تربت حیدریه (1962)، دشت‌بیاض (1968)، گیسک (1977)، طبس گلشن (1978)، گلباف- سیرچ (1981)، سفیدآبه سیستان (1994)، زیرکوه قائن (1997)، فندقا (1998)، بم (2003)، زرند (2005) و سراوان (2013)؛ نقشه هم‌شدت برحسب مقیاس مرکالی بازبینی شده ترسیم شده است. برای ارزیابی خطر زمین‌لرزه به‌کمک شدت‌، نقشه پهنه‌بندی شدت زمین‌لرزه‌ برحسب مقیاس مرکالی بازبینی شده با به‌کارگیری داده‌های لرزه‌ای موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و هم‌چنین پژوهشگاه بین المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله از سال 2006 تا 2019 تهیه شد. برای این کار بزرگاها با استفاده از پیوندهای موجود هم واحد (MW) شدند. سپس، بزرگاهای 0/4 تا 5/7 به بیشینه شدت تبدیل شده و برپایه بیشینه شدت، به‌کمک نرم افزار GIS و با روش Idw نقشه هم‌شدت آن‌ها برپایه هردو کاتالوگ ترسیم گردید. در خاور ایران، گستره گسلی دشت‌بیاض- آبیز، گستره طبس، گستره گسلی گلباف و گستره سراوان، گستره‌های خطرپذیر معرفی شدند.
  •   لیست منابع : 1- اخلاص‌پور، پ. 1392. پهنه‌بندی خطر زلزله با کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و استفاده از روش‌های چندمعیاری (فازی و AHP)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد زمین‌شناسی زیست‌محیطی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
    2- آقانباتی، ع. 1383. زمین‌شناسی ایران،انتشارات سازمان زمین‌شناسی کشورو اکتشافات معدن، تهران.
    3- مرادی، ع.، میرزایی، ن. و رضاپور، م.، 1383. روابط تضعیف شدت زمین‌لرزه در ایران. مجله فیزیک زمین و فضا، جلد 30، شماره 1، 9-1.
    4- نعمتی، م.، 1397. مبانی لرزه‌زمین‌ساخت با نگاهی ویژه به لرزه‌زمین‌ساخت ایران‌زمین. انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان، شابک: 9-075-201-600-978، 299ص.
    5- Ambraseys, N.N. and Melvile, C.P. 1982. A history of Persian earthquakes, Cambridge University Press, Cambridge, 219 PP.
    6- Berberian, M., 1976. Contribution to the seismotectonics of Iran, Part II. Geological Survey of Iran, report No. 39.
    7- Berberian, M., 1977. Contribution to the seismotectonics of Iran, Part III. Geological Survey of Iran, report No. 40.
    8- Berberian, M., 1979. Earthquake faulting and bedding thrust associated with the Tabas-e Golshan Iran earthquake of September 16 1978. Bull Seism Soc Am 69: 6, 1861-1887.
    9- Berberian, M. 1982 "Aftershock tectonics of the 1978 Tabas-e-Golshan (Iran) earthquake sequence: a documented active ‘thin-and thick-skinned tectonic’case," Geophysical Journal International, vol. 68, pp. 499-530.
    10- Berberian, M., Jackson, J. A., Qorashi, M., Khatib, M. M., Priestley, K., Talebian, M., & Ghafuri-Ashtiani, M. 1999. The 1997 May 10 Zirkuh (Qa'enat) earthquake (Mw 7.2): faulting along the Sistan suture zone of eastern Iran. Geophysical Journal International, 136(3), 671-694.
    11- Berberian, M., Yeats, R.S., 1999. Patterns of historical rupture in the Iranian Plateau. Bull. Seismol. Soc. Am. 89 (1), 120–139.
    12- Berberian, M., Yeats, R.S., 2001. Contribution of archaeological data to studies of earthquake history in the Iranian Plateau. Paul Hancock Memorial Issue. J. Struct. Geol. 23, 536–584.
    13- Berberian, M., 2014.Earthquakes and coseismic surface faulting on the Iranian Plateau, ahistorical, social and physical approach. Elsevier, Develoments in Earth Surface Process, 17, 714p. ISBN: 978-0-444-63292, First Edition..
    14- Berberian, M., Jackson, J. A., Fielding, E., Parsons, B. E., Priestley, K., Qorashi, M., ... & Baker, C. 2001. The 1998 March 14 Fandoqa earthquake (Mw 6.6) in Kerman province, southeast Iran: re-rupture of the 1981 Sirch earthquake fault, triggering of slip on adjacent thrusts and the active tectonics of the Gowk fault zone. Geophysical Journal International, 146(2), 371-398.
    15- Nemati, M. 2016. Intermediate-term variations in 200 years seismicity of south of Iran, Geomatics, Natural Hazards and Risk, 7:3, 1065-1080.
    16- Mohajer-Ashjai, A. and Nowroozi, A.A., 1978. Observed and probable intensity zoning of Iran. Tectonophysics, 49, 249-260.
    17- Nemati, M., 2014. An appraisal of aftershocks behavior for large earthquakes in Persia. Journal of Asian Earth Science, 79(A): 432-440.
    18- Nemati, M., 2016. Relationships between modified Mercalli intensity and engineering ground-motion of the earthquakes in Persia. Journal of Earthquake-Engineering, DOI: 10.1080/13632469.2015.1104751.
    19- Nemati, M. and Derakhshani, R., 2020. Short-term seismicity patterns along the most active faults in Iran", Journal of Iberian Geology, https://doi.org/10.1007/s41513-020-00133-0.
    20- Nowroozi, A.A., 1971, Seismotectonics of the Persian plateau, Eastern Turkey, Caucasus, and Hindukush region, Bull, Seismol, Soc.Am. 61. p. 317- 341.
    21- Nowroozi, A.A.1985. Empirical Relations between Magnitudes and Fault Parameters for Earthquakes in Iran. B.S.S.A, Vol.75, No. 5, 1327-1338.
    22- Nuttli, O.W.1983. Average source-parameter relations for mid-plate earthquakes, B. Seismol. Soc. Am., 13, 519-535.
    23- Walker R, Jackson J.2004. Active tectonics and late Cenozoic strain distribution in central and eastern Iran, Tectonics Journal, 23, 1-24.
  •   کلمات کلیدی به فارسی : زمین‌لرزه‌، شدت، بزرگا، خاور ایران، هم‌شدت.
  •   چکیده مقاله به انگلیسی : This study investigates the intensity of earthquakes and introduces high risk areas based on the intensity of the eastern Iran earthquakes. The geographical range of the study area lies between longitude 54° to 63 °E and latitude 25° to 34 °N, which includes the Khorasan Razavi, South Khorasan, Kerman and Sistan and Baluchistan provinces. First, seismological features and major faults of these areas were studied. Then, earthquakes of historical and instrumental period were investigated in this area. Also, for 11 earthquakes (the Torbat-e-Heydariyeh (1962), Dasht-eBayaz (1968), Gisk (1977), Tabas-eGolshan (1978), Golbaf-Sirch (1981), Sefidaba Sistan (1994), Zirkuh Qaen (1997), Fandgha (1998), Bam (2003), Zarand (2005) and Saravan (2013)), intensity maps were drawn according to the modified Merciali scale. To assess the seismic hazard, an earthquake intensity zonning map was prepared based on modified Mercial scale using seismic data from the Institute of Geophysics of the University of Tehran as well as International Institute of Earthquake Engineering and Seismology from 2006 to 2019. Magnitude of the earthquakes was initially changed using the existing relationships to MW. The magnitudes between 4.0 and 7.5 were converted to maximum intensity using GIS software and Idw method and their intensities were plotted and analyzed. In eastern Iran, Dasht-e Bayaz-Abiz, Tabas, Golbaf and Saravan, were introduced as hazardus areas.
  •   کلمات کلیدی به انگلیسی : Earthquake, Intensity, East of Iran, Intensity
  •  صفحات : 32-44
  •   دانلود فایل ( 1.50 MB )